سوره زخرف

«سوره زخرف» چهل و سومین سوره از قرآن کریم است و دارای ۸۹ آیه می باشد.

نزول سوره

«سوره زخرف» تمام آیاتش در مکه نازل شده است، امّا از مقاتل نقل شده است که یک آیه از این سوره مکی نیست و در بیت المقدس نازل شده و آن آیه این است: «وَ سْئَلْ مَنْ أَرْسَلْنا...» (آیه ۴۵).

این سوره در ترتیب مصحف، چهل و سومین سوره و در ترتیب نزول، شصت و سومین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره شوری و پس از آن سوره دخان نازل شده است.

تعداد آیات

بنظر اهل شام این سوره هشتاد و هشت آیه دارد و به نظر بقیه هشتاد و نه آیه. اختلاف در دو آیه «حم» کوفى و «...هُوَ مَهِینٌ...» (آیه ۵۲) حجازى بصرى است.

محتوا و هدف سوره

این سوره به طورى که آغاز و انجام آن و نیز مطالبى که بین این آغاز و انجام فاصله شده شهادت مى‌دهد، در مقام انذار و هشدار دادن بشر است، مگر شش آیه آن که از جمله «إِلَّا الْمُتَّقِینَ» یا «عِبادِ لا خَوْفٌ عَلَیکمُ الْیوْمَ.» آغاز مى‌شود، که این شش آیه استطرادى (و از باب حرف حرف مى‌آورد) در وسط آیات سوره قرار گرفته.

در این سوره این معنا را خاطر نشان مى‌سازد که سنت الهى بر این جریان یافته که انبیاء و رسولانى برگزیند، و کتاب و ذکرى بر آنان نازل کند، و هیچگاه اسراف و افراط مردم در قول و فعلشان او را از این کار باز نمى‌دارد، بلکه همواره رسولان و انبیایى فرستاده، و استهزاء کنندگان و تکذیب کنندگان ایشان را هلاک نموده، و سپس به سوى آتشى جاودانه سوق داده است.

در این بیان نخست مساله ارسال رسل را به طور اجمال ذکر مى‌کند، و سپس از بین آنان ابراهیم و سپس موسى و آن گاه عیسى (ع) را نام مى‌برد، و مطالبى از اسراف کفار نقل نموده، از آن جمله یکى از مهمترین گفتار آنان را که مى‌گفتند خداى سبحان فرزند گرفته، و ملائکه دختران او هستند ذکر مى‌کند. و این بدان جهت است که نسبت به خصوص این عقیده و رد آن عنایت داشته، و به همین جهت آن را مکرر نقل مى‌کند و جواب مى‌گوید، و گویندگان آن را به عذاب تهدید مى‌کند. در این سوره حقایق متفرق دیگرى نیز هست.

فضیلت سوره

ابى بن کعب از رسول خدا صلی الله عله و آله نقل می کند که فرمودند: هر کس سوره «زخرف» را بخواند، جزء کسانى خواهد بود که روز قیامت به آنان گفته مى‌شود: "اى بندگان من امروز باکى نداشته و اندوهى بخود راه ندهید" (زخرف، ۶۸) و بدون حساب وارد بهشت شوید.

و از ابوبصیر نقل شده است که امام صادق علیه السلام فرمودند: «هر کس سوره حم (زخرف) را بسیار بخواند، خداوند بدن او را در قبر از آزار حشرات زمین و ساکنان قبور حفظ کند، تا روز قیامت که زیر نظر لطف الهى و بفرمان خدا همین سوره او را وارد بهشت می کند».

پانویس

منابع

• فضل بن حسن طبرسی، ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌۲۲، ص۱۷۷.
• محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج‌۱۸، ص۱۲۲، قم ۱۳۷۴.
• ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه.

پیوست

سوره زخرف/متن و ترجمه